MỸ NHÂN KẾ VÀ NỮ NHÂN KẾ

  Nguyễn Tấn Ái

I.Mỹ nhân kế:

Trong mười ba thiên của Binh pháp Tôn Tử viết năm 512 thời Xuân Thu thì kế 31 là “Mỹ nhân kế”: Dùng sắc đẹp đánh bại ý chí đối phương làm đối thủ từ cường chuyển nhược từ đó ta chuyển sang công thế.
 Đối tượng của kế mỹ nhân thường là các bậc đế vương. Địch thủ khi yếu thế thường dụng sách kế này. Tại sao? Đứng đầu thiên hạ muốn gì có nấy, chỉ có sắc đẹp thì không phải chỉ muốn là có được. Cái đẹp như kỳ hoa, trăm năm dễ chỉ một lần, làm sao mà không trân quý? Song lợi hại của mỹ nhân kế không chỉ ở bản thân nhan sắc mà là ở chính chủ nhân nhan sắc. Cái đẹp vô hồn thì làm sao dụng nổi kế mỹ nhân?  Lại đối tượng không phải là bậc quý nhân có lòng thương hoa tiếc ngọc thì kế sách này cũng không thành. Nên chủ nhân phải là hạng tài trên mọi người đủ để làm đấng quân vương xiêu đổ. Điêu Thuyền, Tây Thi có đẹp được dường tranh Tố nữ? Vậy mà có ai đâu hồ đồ ôm tranh mà ngủ? Mà sao Lã Bố, Phù Sai đổ quán xiêu thành? Mà đế vương một đời lụn bại? Phù Sai mất nước Ngô mà cuối cùng đã chinh phục được Tây Thi, Phạm Lãi diệt Ngô mà chỉ nhận lại thân xác vô hồn của người đẹp. Lã Bố một đời mắc cạn bởi Điêu Thuyền song nàng cũng đã bỏ mình cùng trang dõng tướng cũng là đền đáp. Tây Thi với Điêu Thuyền đâu chỉ có nhan sắc trời ban mà còn là những tâm hồn biết cháy hết mình cho một cuộc tình. Phù Sai cùng Lã Bố đáng tiếc cho một quyền lực mà cũng đáng sống với một đời nam nhi!

Dụng kế mỹ nhân khó là cái đẹp thường vô hồn nên khó quyến dụ được mấy ai. Vậy nên lịch sử phương đông thiên bách chiến trận mà kế mỹ nhân chỉ vài trong muôn một.

          Phạm Lãi vì thù cha nên dấy binh dẹp nước Việt bắt Việt Vương Câu Tiễn về làm nô lệ quét chuồng ngựa đổ bô vệ sinh nhục nhã trăm đường. Đại thần Văn Chủng nuôi lòng phục quốc dâng bảy kế độc, trong đó có mỹ nhân kế. Chịu kế mỹ nhân Phạm Lãi dâng người yêu là Tây Thi làm quà tặng Ngô Vương. Phù Sai bị Tây Thi chinh phục đến nguôi thù hận thả Câu Tiễn về nước. Về sau Câu Tiễn dấy binh trả thù. Phù Sai chết trong tay người đẹp. Tây Thi trở về với Phạm Lãi bằng cái xác không hồn. Cuộc can qua đã đốt rụi lòng trần trong chiến tướng Phạm Lãi hay thất bại trong tình trường đã mở mắt người quân tử thấy hết những phù du được mất? Phạm Lãi trốn đời chu du sông hồ từ đó.

Nhà Hán mạt vận để Đổng Trác nắm binh quyền tác oai tác phúc. Tư Đồ Vương Doãn dụng kế mỹ nhân đem dâng con gái nuôi Điêu Thuyền làm cha con Đổng Trác và Lã Bố bất hòa. Lã Bố vì Điêu Thuyền mà đâm chết Đổng Trác, nạn quyền thần được yên. Điêu Thuyền ngưỡng mộ phong thái dõng tướng lụy tình của Bố nên quy thuận một thân chịu long đong theo Bố từ kinh đô đến Từ Châu, từ Từ Châu đến Hứa Xương. Sau Bố bị Tào Tháo bắt ở lầu Bạch Môn, Điều Thuyền mất tích.

Mỹ nhân kế của người Ai Cập cũng không kém phần nổi tiếng với tên tuổi Cleopatra. Bà nhờ vào nhan sắc và sự thông minh đã chinh phục được cả hoàng đế Ceda và vương thần Antonius. Cả hai đều hết lòng yêu bà nhờ vào đó mà vương quyền của bà ở Vương quốc Ai Cập vững như bàn thạch. Tiếc là hoàng đế Augustus lại không là hoàng đế đa tình nên cuộc đời bà kết thúc trong bi kịch.  

Thái độ của người đời đối với những mỹ nhân kể trên thống nhất ở lòng kính trọng mến yêu. Họ là nhan sắc, nhưng trên cả nhan sắc họ là một trí tuệ, một tâm hồn, một nhân cách hơn hẳn một thời. Chỉ tiếc trong mấy mươi thế kỷ con người có mấy ai có được diễm phúc là đấng quân vương để hội ngộ cùng giai nhân.

II. Nữ nhân kế:

          Sự trùng phùng của cái đẹp và quân vương như đã thấy là rất đổi hiếm hoi, mà lòng sân si của người đời thì vô tận. Nữ nhân kế ra đời như một thoái hóa của kế mỹ nhân, và sự xung sát của nó đã kém phần cao đẹp lại nhiều trăng hoa phù du. Nếu mỹ nhân kế thành tựu trên cơ sở cái đẹp tâm hồn được đẩy lên thái quá thì nữ nhân kế chỉ thuần là bán mua nhan sắc. Mỹ nhân kế gợi tình yêu thì nữ nhân kế chỉ thuần khai thác tình dục bản năng.

          Thủy tổ nữ nhân kế có thể là gã con buôn Lã Bất Vi.  Bằng cơ mẫn của con nhà buôn, Lã thấy buôn vàng ngọc thì lãi bách vạn là cùng, còn buôn vua thì lãi không thể tính được. Nhân Tử Sở còn long đong làm con tin ở Triệu, Vi đem vàng bạc giúp đỡ cầu thân, rồi dâng người thiếp yêu là Triệu Cơ cho Tử Sở. Tử Sở vốn đang cù bất cù bơ bỗng có nơi nương tựa, lại được cái nhan sắc để vày vò cho thỏa lòng dục, thật đúng ngủ mơ. Sau Tử Sở về Tần, lên ngôi vua là Tần Trang Tương Vương. Triệu Cơ sinh ra Tần vương Chính. Bất Vi làm thừa tướng vẫn ra vào cung ăn trái cấm cùng Triệu thiếp.

          Nền văn hóa Việt tra soát trước sau lại không có lấy một kế mỹ nhân đúng nghĩa, câu chuyện nàng Huyền Trân đem thân đổi hai châu Ô, Lý cũng chỉ đáng tầm nữ nhân kế mà thôi. Tiếc thay Chế Mân không có phúc ngửi cái đẹp lâu dài hay say sưa quá độ mà tẩu hỏa nhập ma. Huyền Trân suýt bị đem thiêu sống. Sau Trần Khắc Chung cứu thoát, hai người lênh đênh trển biển hơn một năm trời mới về được Đại Việt. Một năm trời và bao nhiêu nghi vấn!!!

          Thời hiện đại mỹ nhân kế hoàn toàn bị diệt vong. Lẽ thứ nhất vì cái đẹp bị công nghệ hiện đại can thiệp nên không còn sức hấp dẫn hồn nhiên của tự nhiên, lại các cuộc thi hoa hậu dày đặc đã lôi bằng hết cái nhan sắc và cận nhan sắc lên sàn đấu giá nên sự hiếm hoi cũng không còn, không luôn cả sức nặng mỹ nhân. Lẽ sau nữa là các đấng quân vương đúng nghĩa cũng từ lâu tuyệt chủng, đại gia lên ngôi thì việc mua bán sử dụng nhan sắc như Lã Bất Vi trở thành thông dụng. Tình yêu bị cưỡng bức giữa hai làn da là cơ hội cho tình dục lên ngôi. Câu chuyện đại gia cho ca sĩ vào sở thú hay người mẫu đốt túi thương nhân là đầu đề cho những tiếu đàm ở các quán nhậu, quán cà phê. Các cuộc giao lưu mang tầm cỡ xã phường trở lên dứt khoát không thể thiếu chân dài váy ngắn. Nữ nhân ngày nay thật biết khai thác hứng thú đối tác bằng lời nói gợi tình, bằng đụng chạm tinh quái, bằng ca-ro-ke miễn phí… Các đại gia cũng sẵn lòng rơi tự do vào kế nữ nhân như một cung cầu hợp lẽ.

          Thời buổi các trường đại học mở khoa ma-két-tin, các đài truyền hình nổ lực chuyên đề quảng cáo thì nữ nhân kế lên ngôi là tất yếu. Sẽ không là đề tài nghị luận giá như người đời không nhầm lẫn giữa kế mỹ nhân và kế nữ nhân. Đọc những câu chuyện mỹ nhân xưa mà lòng tiếc nuối ngưỡng mộ. Thực mục sở thị các nữ nhân nay thi hành nhục kế lòng dấy lên bao nhiêu hổ nhục mà thôi. Vậy mà các nữ nhân lại hiu hiu tự đắc y hệt như mình đáng tầm mỹ nhân vậy!?

                                                           Mùa hạ 2014

Một học trò gửi tâm thư tới Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam

Đây là bức thư của em Phan Hưng Duy, tự giới thiệu mình đang là học sinh lớp 12, Trung tâm Giáo dục thường xuyên Châu Đốc, tỉnh An Giang. Theo lời học sinh này, em sinh năm 1996, do em học muộn một năm nên sẽ tham gia kì thi quốc gia chung vào năm 2015 sắp tới.

Em cho biết, theo dõi thông tin về chủ trương kỳ thi quốc gia và cảm thấy khá lo lắng, nên mong muốn được nói ra ý kiến và tâm nguyện của mình như một sự trải lòng, gợi ý, đóng góp cho kì thi quốc gia chung. Em cũng mong muốn nguyện vọng của mình đến được tay Phó thủ tướng Vũ Đức Đam và lãnh đạo ngành giáo dục.

Chúng tôi trích đăng bức thư này, mang theo đó là tâm nguyện của cậu học trò nhỏ nhưng suy nghĩ thì không nhỏ.

Đổi mới kì thi không phải là tất cả

Em lấy làm lạ khi nhiều thầy cô bộ môn, nhiều thầy cô hiệu trưởng các trường Đại học lại cho rằng phương án 2 - thi theo bài là sự lựa chọn tối ưu, "giúp" học sinh không còn học lệch. Em không đồng tình. Những lứa học sinh 1997, 1998, 1999 là những em có hơn 10 năm quen với việc học theo môn và học lệch. Chúng em đã quen với việc học Sử thì thi Sử, học Địa thì thi Địa ... chứ chưa từng biết đến chuyện tích hợp hai môn học này vào một đề thi, bài thi. 

Chúng em cũng đã quen với việc học lệch. Tại sao em lại nói như vậy? Báo chí hay nói nhiều về những thủ khoa, á khoa học đều các môn. Nhưng không thể dựa vào đó để kết luận học đều các môn vẫn có cơ hội đỗ Đại học. Thứ nhất, có nhiều trường chuyên sẵn sàng nâng điểm các môn cho học sinh đối với những môn không thi đại học hay không có trong khối thi mà học sinh đó đăng kí. 

Kỳ thi quốc gia sẽ được tổ chức trong năm 2015?

Thứ hai, cho dù có thật những thủ khoa, á khoa không học lệch đi nữa, thì đó cũng chỉ là những cá nhân ít ỏi, xuất chúng. Riêng chúng em thì cần học lệch để đảm bảo xác suất đỗ những trường đại học lớn là cao nhất và rủi ro thi trượt là thấp nhất. Tò mò là một bản năng của loài người, khát khao học hỏi tri thức là điều chúng em luôn rạo rực. Vậy tại sao chúng em phải học lệch? 

Tại sao một người thi khối D như em sẵn sàng không đếm xỉa đến Vật lí, Hoá học, Sinh Học, Giáo dục công dân, Công nghệ, tin học ...và thậm chí cả Lịch sử? Vì những môn học đó thật nhàm chán. Em cảm thấy ngạc nhiên khi giở những quyển sách vật lí của các nước phát triển, có quá nhiều hình ảnh minh hoạ rất dễ hiểu và thú vị. Còn sách Vật lí của nước ta? Chỉ có công thức và bài tập. 

Cách diễn đạt lại rất hàn lâm và khó hiểu. Sách Giáo dục công dân (GDCD) thì em xin có một nhận xét đau lòng rằng đây là bộ sách giáo dục đạo đức kém hiệu quả nhất trong lịch sử loài người.

Mỗi phòng thi ra 24 đề thi có nội dung khác nhau nhưng tương đương, thí sinh muốn nhìn bài cũng khó, hội đồng thi muốn ném bài cũng không đủ thời gian giải đề.

GDCD lớp 10 đưa ngay những khái niệm quá tầm về triết học dạy cho các em học sinh chưa đủ tuổi thành niên. Thậm chí như PGS Văn Như Cương đã nói chính ông vẫn không hiểu những lí luận đó và càng không hiểu vì sao các em học sinh lớp 10 phải hiểu, thuộc chúng? Trong khi đó những tâm lí đạo đức như Lòng kính trọng, Lòng biết ơn, Sự hối hận, Lòng tự trọng ... là những vốn quý trong văn hoá đạo đức người Việt thì lại không hề được nhắc đến một cách có hiệu quả.

Chính Bộ giáo dục đã độc quyền Sách giáo khoa, đã tạo ra một bộ sách giáo khoa với ba điều khó: khó hiểu, khó để tự học và khó để vận dụng vào đời sống thực tế. 

Chính bộ sách "ba khó" này và kì thi 3 chung phân ban (vốn là một quyết định sai lầm chiến lược của Bộ vào năm 2002) đã đẩy học sinh vào xu thế "phải học lệch để tối ưu hoá cơ hội đỗ Đại Học", chấp nhận từ bỏ niềm vui khi khám phá tìm tòi tri thức. 

Ấy thế mà, tại sao Bộ cũng như các Thầy Cô không cố gắng hiểu bản chất vấn đề tại sao học sinh chúng em phải học lệch, mà chỉ cố gắng xoay sở tạo ra một kì thi quốc gia chung để buộc chúng em không thể học lệch được nữa? 

Sự can thiệp như thế liệu có hiệu quả không - khi mà đề án đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục phổ thông vẫn bế tắc, và liệu có thô bạo đối với chúng em không? Và liệu có thể hiện được trách nhiệm của Bộ Giáo Dục trong việc "trồng người" như lời Bác Hồ từng nhắc nhở?

Xin đừng mạo hiểm tương lai nhiều thế hệ một cách thiếu trách nhiệm chỉ vì một chút vội vàng, một chút danh dự, một chút bảo thủ.

Chúng ta không thể một bước tới trời, không thể quá kì vọng và mơ mộng cho rằng chỉ đổi mới kì thi là một tương lai tốt đẹp đầy nắng và gió sẽ đón chờ nền giáo dục nước nhà, dù không thể phủ nhận đổi mới thi cử có tác động không nhỏ đến thái độ học tập của học sinh. 

Nhưng, xin hãy lưu tâm đó vẫn chỉ là một nhiệm vụ trong rất nhiều nhiệm vụ cần làm để chấn hưng nền giáo dục nước nhà mà thôi.

Phương án 0 - Sự lựa chọn thấu tình đạt lí.

Thật sự, phương án 0 - bỏ kì thi tốt nghiệp và tiếp tục duy trì kì thi tuyển sinh Đại học - Cao đẳng cho đến khi lứa học sinh 1999 hoàn thành kì thi là sự lựa chọn hoàn hảo nhất. 

Giáo Sư Ngô Bảo Châu đã trình bày rất nhiều quan điểm ủng hộ phương án này nên em không lập lại. Em chỉ xin triển khai thêm: trong 3 năm 2015 - 2017, Bộ Giáo Dục hoàn toàn có thể vứt bỏ bộ sách giáo khoa "3 khó" hơn 10 năm tuổi kia và biên soạn lại nhiều bộ sách mới cho các đối tượng học sinh khác nhau. 

Trung bình mỗi năm nước ta có hàng chục vụ học sinh chết đuối, nhưng từ lớp 1 đến lớp 12, chúng em không hề được dạy về bơi lội.

Tai nạn giao thông là một quốc nạn nhưng chúng em không hề được dạy cặn kẽ về kĩ thuật lái xe và văn hoá khi tham gia giao thông.

Trung bình mỗi năm nước ta có 1000 vụ xâm hại tình dục, 65,9% trong đó là xâm hại tình dục trẻ em, nhưng những gì chúng em được học về giới tính, về khả năng kiềm chế ham muốn tình dục để không thành kẻ xâm hại, về cách bảo vệ mình và người khác trước nguy cơ xâm hại tình dục là con số 0 tròn trĩnh... 

Ảnh minh họa

Thay vì Bộ Giáo Dục quá bận tâm vào việc đổi mới một kì thi vốn không thể rốt ráo đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục, thì em mong Bộ hãy dốc toàn bộ sức lực, tâm can vào công cuộc tái kiến thiết, chấn hưng nền giáo dục nước nhà, bắt đầu từ việc cách mạng tư duy giáo dục: chuyển từ tư duy bao cấp sang tư duy không bao cấp.

Vấn đề niềm tin trong ngành giáo dục

Cứ mỗi khi Bộ giáo dục định giao quyền tổ chức kì thi tuyển sinh quốc gia cho địa phương thì ngay lập tức xuất hiện những luồng dư luận phản đối vì tính công bằng và minh bạch. Tại sao những người làm giáo dục lại mất lòng tin vào nhau như thế? Vì bệnh thành tích. Vậy tại sao có bệnh thành tích? Vì có những người quá chú trọng vào thành tích. 

Vậy tại sao có những người quá chú trọng vào thành tích? Đến đây thì có nhiều lí do nhưng lí do chính yếu nhất là việc Bộ Giáo Dục và các Sở Giáo Dục đã dựa trên thành tích (những con số, những số liệu thống kê...) quá nhiều, dựa một cách duy ý chí để đánh giá chất lượng, sự thành công hay điểm chưa hoàn thiện của một ngôi trường, của một người thầy, của học trò.

Điều đã được chứng minh khi nhiều giáo viên lên tiếng rằng mình đã bị khiển trách khi buộc học sinh chưa đủ chuẩn lên lớp phải ở lại lớp; và bị "cắt thi đua", "giảm lương" thậm chí là "kỉ luật" khi tỉ lệ, số lượng học sinh giỏi, khá, trung bình ... không đạt "chuẩn". 

Có em học sinh đã ca thán rằng bị thầy cô, thậm chí là thầy cô hiệu trưởng ép phải tham dự kì thi học sinh giỏi ở tỉnh và quốc gia, nếu không sẽ bị "hạ hạnh kiểm"?

Vậy tại sao lại có những người lãnh đạo duy ý chí trên những con số thành tích để gây nên căn bệnh này? Vì họ không đủ tài, không đủ tâm và không đủ tầm để lãnh đạo nên buộc phải đưa ra những con số cứng nhắc để làm chủ được chất lượng giáo dục, dù cho, nó không hiệu quả và gây nên những hệ quả tồi tệ.

Dù sao, với quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà Nước cùng toàn thể thầy cô và học sinh trên mọi miền đất nước, thể hiện rõ qua những thông điệp mạnh mẽ của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, em tin kì thi quốc gia 2015 sẽ tìm cho mình được phương án phù hợp nhất, cũng như em tin rằng vài năm nữa thôi, nền giáo dục nước nhà sẽ được chấn hưng mạnh mẽ, cách mạng triệt để, bình mới rượu mới để đưa đất nước Việt Nam phát triển phú cường, phồn vinh.

Nguồn: Giáo dục Việt Nam

SO SÁNH YÊU CẦU ĐỌC HIỂU CỦA PISA VÀ CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN THCS Ở VIỆT NAM

VNTN - PISA (Programme for International Student Assessment”) là “chương trình đánh giá học sinh quốc tế có uy tín và phổ biến nhất hiện nay” (2) do Tổ chức hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) khởi xướng, chỉ đạo nhằm tìm kiếm các chỉ số đánh giá tính hiệu quả của hệ thống giáo dục ở mỗi nước tham gia, qua đó rút ra các bài học về chính sách đối với giáo dục phổ thông.PISA thu thập và cung cấp cho các nước tham gia những dữ liệu có thể so sánh được ở tầm quốc tế cũng như sự tiến bộ về khả năng Đọc hiểu, Toán học và Khoa học của học sinh ở độ tuổi 15.

Nhận thức được vai trò và ý nghĩa vô cùng quan trọng của các chương trình đánh giá quốc tế trong việc hoạch định chiến lược và chính sách phát triển giáo dục quốc gia, năm 2012 Việt Nam đã quyết định tham gia vào chương trình PISA. Kết quả khảo sát của PISA được đánh giá là tốt nhất để nhận định về năng lực tư duy của học sinh. Việt Nam sẽ sử dụng kết quả khảo sát năm 2012 để làm cơ sở cho đề án phát triển giáo dục từ năm 2015.

ở nước ta, trong môn Ngữ văn, năng lực được tập trung đánh giá là năng lực đọc hiểu, vì: “Nó không chỉ là một yêu cầu trong suốt thời kỳ trẻ thơ ở nhà trường phổ thông mà nó còn trở thành nhân tố quan trọng trong việc xây dựng, mở rộng những kiến thức, kỹ năng và chiến lược của mỗi cá nhân trong suốt cuộc đời khi họ tham gia vào các hoạt động ở những tình huống khác nhau trong mối quan hệ với người xung quanh, cũng như trong cả cộng đồng rộng lớn” (3). Có thể nhận thấy năng lực đọc hiểu có ý nghĩa thiết thực và tầm quan trọng lớn với sự trưởng thành của con người.

So sánh yêu cầu đọc hiểu của PISA và chương trình Ngữ văn trung học cơ sở Việt Nam sẽ cho chúng ta thấy rõ chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn về đọc hiểu đã đáp ứng được yêu cầu của quốc tế ở mức độ nào và phải bổ sung, thay đổi gì để có thể hội nhập theo hướng “thống nhất trong đa dạng”. Trong bài viết, tôi chỉ ra những điểm tương đồng và khác biệt giữa yêu cầu đọc hiểu của PISA và chương trình Ngữ văn trung học cơ sở Việt Nam trên một số phương diện sau: 

1. Mục tiêu đọc hiểu

Phần đọc hiểu bậc học trung học cơ sở môn Ngữ văn Việt Nam có những mục tiêu cụ thể là:

- Cung cấp cho học sinh những kiến thức phổ thông cơ bản, hiện đại, có tính hệ thống về văn học, phù hợp với trình độ phát triển của lứa tuổi và yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

- Hình thành và phát triển ở học sinh các năng lực tiếp nhận văn học, cảm thụ thẩm mĩ, phương pháp học tập, tư duy, đặc biệt là phương pháp tự học; năng lực ứng dụng những điều đã học vào cuộc sống.

- Bồi dưỡng cho học sinh tình yêu văn học, văn hóa; tình yêu gia đình, thiên nhiên, đất nước, lòng tự hào dân tộc, ý chí tự lực tự cường, lí tưởng xã hội chủ nghĩa …, giáo dục cho học sinh trách nhiệm công dân, tinh thần hữu nghị và hợp tác quốc tế, ý thức tôn trọng và phát huy các giá trị văn học của dân tộc và nhân loại.

Ba mục tiêu trên đã thể hiện rõ định hướng phát triển chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn trong thời gian qua. Mục tiêu này thể hiện ở ba phương diện: cung cấp kiến thức; hình thành và phát triển kĩ năng; bồi dưỡng và giáo dục học sinh những tình cảm tốt đẹp, trách nhiệm của bản thân với gia đình và cộng đồng. Trong đó cung cấp kiến thức cho học sinh được coi là số một. Từ đó cho thấy, chương trình đọc - hiểu môn Ngữ văn trung học cơ sở vẫn “nặng” về trang bị kiến thức hơn là yêu cầu rèn kĩ năng, năng lực nhất là kĩ năng sống, tư duy sáng tạo, tự học, tự nghiên cứu. “Hơn thế nữa, các khái niệm “cơ bản, hiện đại” và “tính hệ thống” đã tạo điều kiện cho các tác giả chương trình và sách giáo khoa nghiêng về trang bị các kiến thức hàn lâm, buộc các học sinh phải tiếp nhận một khối lượng kiến thức quá cao sâu chưa cần thiết đối với học sinh phổ thông” (4).

Trong khi đó, mục tiêu đọc hiểu của PISA là hướng đến sự phát triển năng lực, đánh giá khả năng giải quyết các vấn đề mà một học sinh 15 tuổi (độ tuổi được coi là kết thúc giai đoạn giáo dục bắt buộc ở hầu hết các nước thành viên OECD) cần có để đối diện với những thách thức của cuộc sống. Bởi, cách đánh giá trình độ đọc của PISA xuất phát từ yêu cầu của xã hội đối với hệ thống giáo dục, những kĩ năng cần thiết cho cuộc sống tương lai. Đây là điểm khác biệt rất lớn giữa yêu cầu đọc hiểu của PISA và chương trình Ngữ văn trung học cơ sở Việt Nam. Vì vậy, học sinh của Việt Nam tuy có kiến thức nhưng kĩ năng giải quyết các vấn đề của cuộc sống còn kém, khả năng thích ứng với những đòi hỏi của nhu cầu xã hội còn nhiều bỡ ngỡ. 

2. Đối tượng đọc hiểu

Chương trình đánh giá học sinh quốc tế - PISA và chương trình Ngữ văn trung học cơ sở ViệtNam đều chú ý tới văn bản (Text), đặc biệt là văn bản viết. Tuy nhiên, PISA cho rằng: “Văn bản được hiểu bao gồm tất cả những gì liên quan đến văn bản ngôn từ sử dụng các hình thức biểu tượng: viết tay, bản in và dạng điện tử. Chúng cũng bao gồm cả các sản phẩm thị giác như biểu đồ, tranh ảnh, bản đồ, bảng biểu, đồ thị và tranh hài hước, châm biếm kèm theo ngôn ngữ viết” (5) chỉ loại trừ văn bản âm thanh (nghe qua tai) như ghi âm giọng nói, nó cũng không phải là các văn bản như phim, hình động, hoạt hình, tranh hội họa (không chữ). Như vậy, đối tượng đọc hiểu củaPISA không chỉ có văn bản in mà còn bao gồm văn bản điện tử. Qua đây cho thấy, đây là chương trình mang tính phổ thông, cơ bản. Với mục tiêu trang bị kĩ năng sống cần thiết nhằm đáp ứng những đòi hỏi của thực tế, PISA thực sự chú trọng tới việc phát triển năng lực, kĩ năng cho học sinh hơn là mục tiêu thưởng thức văn chương nghệ thuật theo nghĩa hẹp, chuyên sâu.

Với chương trình Ngữ văn trung học cơ sở Việt Nam, đối tượng đọc hiểu cũng là văn bản, nhưng văn bản được hiểu theo nghĩa hẹp hơn, chủ yếu là văn bản (liền mạch) và đại đa số là văn bản văn học. Trong văn bản văn học, chương trình quá chú trọng tới văn bản hư cấu như truyện ngắn, tiểu thuyết, thơ, kịch…, các loại văn bản báo chí, văn bản đời thường mà học sinh thường tiếp xúc và sử dụng hàng ngày lại ít được chú ý. Hơn thế nữa, chúng ta cũng chưa đặt ra vấn đề đọc hiểu các văn bản điện tử (electronic texts) - loại văn bản đã trở nên thông dụng và thịnh hành trong nhà trường cũng như xã hội ngày nay.

3. Yêu cầu đọc hiểu

Điểm giống nhau về yêu cầu đọc hiểu của hai chương trình PISA và Ngữ văn trung học cơ sở ViệtNam là đọc phải hiểu nội dung văn bản, bao gồm nghĩa đen và nghĩa bóng (hàm ẩn). Song, với những yêu cầu khác mà PISA nêu lên thì chương trình Việt Nam chưa chú ý đúng mức, cụ thể như: “lọc ra được chủ đề chính của câu chuyện; tìm ra lý do cho việc lựa chọn của tác giả” hoặc “phát triển kĩ năng bình luận văn bản, giữa việc kết hợp thông tin và đọc biểu đồ; kết hợp thông tin giữa hai văn bản không liền mạch với nhau; phân biệt mối liên hệ giữa các dữ liệu với nhau” hay “đánh giá cách hiểu về hình thức tác phẩm, nhận ra được thể loại của văn bản”; “đòi hỏi người đọc đóng một vai trò tích cực trong việc đọc và tự rút ra kết luận, lấp đầy khoảng trống” (5).

Nhìn chung, PISA xác định trình độ đọc dựa trên ba phương diện: Thu thập thông tin, phân tích, lí giải văn bản, phản hồi và đánh giá. Trong khi đó, chương trình đọc hiểu của môn Ngữ văn ViệtNam chủ yếu tập trung xác định trình độ dựa vào việc phân tích và lí giải văn bản (nội dung và hình thức), trong đó nội dung được chú ý hơn. Vì vậy, chúng ta có thể nhận thấy yêu cầu đọc hiểu củaPISA cao và sâu hơn nhiều so với chương trình của Việt Nam.

4. Cách thức kiểm tra, đánh giá

Về cách thức kiểm tra, đánh giá của PISA và chương trình đọc hiểu môn Ngữ văn trung học cở sở Việt Nam hiện hành có sự khác biệt rõ rệt. Các đề kiểm tra đọc hiểu của chương trình Ngữ văn trung học cơ sở Việt Nam phần lớn sử dụng hệ thống câu hỏi tự luận; còn các đề kiểm tra của PISA bao gồm hai phần: trắc nghiệm và tự luận.

Xuất phát từ tinh thần chung của PISA khi dạy là dạy cách thức, là trang bị phương pháp đọc hiểu dựa trên những văn bản cụ thể; khi kiểm tra, đánh giá phải dựa trên khả năng đọc hiểu văn bản cùng loại nhưng chưa được học, chưa biết. Cho nên, tất cả các văn bản đọc hiểu mà PISAđưa vào đề kiểm tra không có một văn bản nào học sinh đã được học. Văn bản mới được cung cấp và các câu hỏi được nêu lên xung quanh văn bản đó, học sinh tự đọc văn bản và trả lời. Học sinh chỉ có thể dựa vào năng lực suy luận và trình độ hiểu biết về ngôn ngữ, văn cảnh, tình huống cụ thể để đưa ra cách hiểu của mình; không có một sự trợ giúp nào khác. Ngoài ra, PISA chú ý nêu các câu hỏi, hình thức kiểm tra nhằm đánh giá được trình độ nắm vững phương pháp đọc; coi trọng việc vận dụng phương pháp đọc hiểu (siêu nhận thức) và đọc tích cực (động cơ, thái độ, cách ứng xử… khi đọc). Chỉ như vậy, PISA mới đánh giá được chính xác năng lực và trình độ của mỗi học sinh.

Trong khi đó, các đề kiểm tra đánh giá vào lớp 10 môn Ngữ văn trên địa bàn cả nước có 100% các tác phẩm trong đề thi đã được học trong chương trình trung học cơ sở (99% tập trung ở chương trình Ngữ văn lớp 9). Vì vậy, phần lớn học sinh luôn lệ thuộc, bị bó hẹp với những kiến thức thầy cô dạy trên lớp, trong sách tham khảo, không thể phát huy được năng lực sáng tạo, cảm thụ của bản thân. Hơn thế nữa, hệ thống câu hỏi trong các đề thi đọc hiểu của chương trình Ngữ văn trung học cơ sở Việt Nam chưa có được sự đa dạng. Tuy PISA và chương trình Ngữ văn trung học cơ sở Việt Nam đều giống nhau ở điểm trong các đề kiểm tra, đề thi đọc hiểu đều sử dụng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm và tự luận, song ở Việt Nam số đề thi sử dụng câu hỏi trắc nghiệm còn ít, đặc biệt ở một số Sở Giáo dục và Đào tạo, đề thi vào lớp 10 môn Ngữ văn không có câu hỏi trắc nghiệm.

Ví dụ: Năm học 2011 - 2012, qua khảo sát, tôi nhận thấy chỉ có bốn tỉnh thành phố trong tổng số 30 tỉnh thành sử dụng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm và tự luận trong đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ văn, đa số các Sở Giáo dục và Đào tạo còn lại chỉ sử dụng hệ thống câu hỏi tự luận trong đề thi.

Cách đưa ra đáp án chấm điểm các đề kiểm tra đọc hiểu của PISA và chương trình Ngữ văn ViệtNam cũng có sự khác biệt. Với PISA, phần đáp án nêu lên mục đích câu hỏi nhằm phản ánh về hình thức văn bản: nhận ra được những đơn giản, nhưng có những đáp án rất phức tạp theo hướng mở. Điều đó đòi hỏi người giáo viên phải không ngừng suy nghĩ, nâng cao trình độ, phải hình dung và bao quát hết được các khả năng học sinh có thể trả lời để đánh giá chính xác trình độ của học sinh.

Đổi mới chương trình, sách giáo khoa; phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá theo yêu cầu phát triển năng lực là một định hướng mới do Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra. Định hướng này đã có những thay đổi tích cực dựa trên các kết quả của chương trình đánh giá quốc tế, trong đó cóPISA. Việc nhận thức rõ điểm giống nhau và khác nhau giữa yêu cầu đọc hiểu của PISA và chương trình Ngữ văn trung học cơ sở Việt Nam sẽ góp phần thay đổi tích cực đối với chương trình, sách giáo khoa Ngữ văn THCS nói chung và phần đọc hiểu nói riêng. Các nhà sư phạm sẽ lựa chọn những phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá phù hợp nhằm phát triển tốt năng lực đọc hiểu cho học sinh.

Sưu tầm

THẰNG ỔI GHẺ-TIÊU ĐÌNH

Nó thường bắt chước anh giáo tuồng để tự vỗ ngực mình: “Như ta đây là thằng Ổi Ghẻ. Ổi sẻ ổi trâu mỗi người tự biết. Nhưng là ổi thiệt, dù ghẻ dù sâu. Quỷ thần ở đâu, xin về chứng giám…”. Nó cười hề hà sau mỗi lần tự giới thiệu như thế, rồi bỗng dưng chùng mặt lạnh: “Là nói vui, làm gì có quỷ thần. Mà có quỷ thần đi nữa cũng phải sống chung với nhau như cứt lộn lên đầu con tôm sú”.

 Nó nói, do giận thần linh mà nó quay lại chơi với quỷ sứ. Nói như thơ ai đó thì “Từ đạo băng ra giữa đời/ Lạnh tanh không nói nửa lời là ta… ”. Cơ bản vì làm thằng lương thiện lâu quá rồi thấy không được chi, ngán ngẩm lắm nó mới thử làm kẻ bất lương. Kẻ bất lương không thích đi theo đường mòn lối sẵn vì ghét tiếng chó sủa. Với nó, tiếng chó sủa còn đáng sợ hơn vạn hùng binh. Một hôm, đi ve gái qua một khu nghĩa địa, xong đến một cánh rừng vắng, hắn gặp một con chó to, răng nanh nhọn, từ trong bụi rậm nhảy phóc ra tấn đường. Nó phanh xe cái kít, nhơn thần lạnh toát. Con chó lại nhảy lên yên xe đạp của nó, chõi mõm về phía trước. Nó chỉ nghe mùi chó mà không chạm được vào chó.

Sau ba mươi giây thất kinh, nó dừng xe, bước xuống, bật chân chống, nhìn thẳng vào mặt chó:

-Mày là thần linh hay ma quỷ? Có là thần hay quỷ cũng không được chơi ba cái trò tồi bại này nghe chưa? Việc gì mày cứ nói thẳng ra xem, Tao có đi ăn cắp ăn trộm ai đâu mà dở trò rung cây nhát khỉ?

 Con chó biến mất, chẳng hiểu vì chán hay sợ nó. Về kể lại chuyện này với bạn nó, thằng bạn trước còn rùng mình, sau lại cười ha hả, rồi đọc câu thơ hai đứa thường dọa nhau hồi còn con nít: “Tau đi đường ni có bông có hoa/ Mi đi đường nớ có ma tấn đường”. Số là tối hôm đó, dưới trăng mười bốn đẹp tinh khôi, hai thằng cùng đi ve gái ở xóm Đông, nhưng mỗi thằng chọn một con đường riêng.

Người làng lại liên tưởng đến một chuyện trước đó về nó, hồi mới mười một tuổi theo bà cô ruột đi xem bói. Tiếng đồn ông thầy bói là người quá khứ tương lai nắm chắc trong lòng bàn tay, chỉ tính khí vui buồn đậu bay hơi thất thường. Ai chơi xỏ nhờ xem bộ giò gà mái, hoặc có vợ rồi mà nói chưa để thử ông là bị ông chửi cho một trận như bằm mắm, không chỗ chừa để vuốt mặt. Có khi nhân danh thần linh ông bắt đứa ngạo mạn phải bò bằng hai tay hai chân như con chó từ trong nhà ra sân rồi mới lên xe đạp, xe máy chạy re không dám ngoảnh lại. 

 Chờ gần hết buổi sáng nắng nóng toát mồ hôi hột, nó mới được ông thầy bói gọi vào gieo quẻ. Quẻ phán rằng cha mẹ nó hưởng được phúc đức từ nhiều đời tổ tiên nên trường thọ, giàu sang, con cháu thành đạt…. Mới nói tới đó nó đã đứng dậy vét hết dĩa tiền công đức nhét vô túi rồi quay lưng bỏ về: “Ông nói sai, tui mồ côi cha mẹ từ hồi mới bốn tuổi”. Chưa đã, ra khỏi cửa nó còn xua tay bảo mọi người đang ngồi chờ chật sân: Về, về hết đi bà con ơi, thằng thầy bói này đểu lắm, nó lường gạt bà con đấy!

          Chuyện là vậy, như cái sẩy. Nhưng từ cái sẩy đã nẩy ra nhiều cái ung, người ta viện dẫn đủ thứ phụ đề phụ bản để giải thích cho những hành vi, sự việc có liên quan đến nó. Không biết khen hay chê cái tính ngang bướng bất cần của nó, ai đó đã phán câu nói dân gian hết cỡ bình luận: “Thần linh cũng kinh đứa ngộ”. Người ta lý giải, thằng này thuộc loại trời đánh trật búa, ma chê quỷ sầu đây. Trên trời dưới đất nó có ngán chi ai. Thôi thì tránh xa nó ra, như tránh con trâu điên là tốt hơn. Thấy nó lang thang đủ đường, làm đủ nghề mà vẫn cứ là thằng Ổi Ghẻ khùng khùng điên điên, giàu không giàu nghèo không nghèo, người ta lại cho rằng nó bị ma ám. Mà ở đời, cái thứ bị ma ám thì có ngóc đầu dậy chi nổi. Nói chung là nghiệp chướng, cuối cùng rồi không chết thành ma thắt cổ cũng là ma cù bơ cù bất dọc đường xó chợ.

          Nhưng người đời chưa kịp tránh xa nó thì nó đã bỏ làng ra đi sau cái đêm gây lộn với quỷ thần dưới ánh trăng mười bốn trinh nguyên. Hồn xác chưa kịp tỉnh, vợ chưa kịp cưới và cái tủ thờ cha mẹ chưa kịp đóng. Người thân nó kể rằng, nó đi như có ma đuổi, quỷ dẫn đường, chả thèm thưa hỏi với ai lời nào. Mới gà gáy đầu đã thấy nó một mình băng qua khu rừng ông Phi thay vì men theo đường chính để ra tỉnh lộ. Bó đuốc bã mía quơ lập lòe trong đêm cuối tháng. Không có ai ở đó để níu áo nó lại, hay chí ít cũng nhỏ được một vài giọt nước mắt bịn rịn. Không có con chó nào ở đó để đuổi theo  bóng nó và những đốm tàn đuốc bay như bóng ma trơi.

          Sáng hôm sau, thấy con bồ nó ở xóm Đông ngồi khóc sưng húp cặp mắt dao cau một mí. Vừa khóc ả vừa kể, cũng tại tui, tại tui ảnh mới bỏ nhà ra đi. Thương chi cho lắm cắn nhau đau trời đất ơi! Xưa nay ảnh vẫn là người tốt, có phải bạc tình bạc nghĩa chi mô. Ờ, mà phần cũng tại cha mẹ tui. Tại ảnh nữa. Ôi trời, người chi đâu, cứ ưa phá phách cõi âm. Biết tính cha mẹ tui hết lòng sùng bái quỹ thần mà vuốt mặt không chịu nể mũi một chút cho êm chuyện. Ôi trời, người chi đâu, khuyên hoài không chịu nghe, cứ im im lì lì như hến.  

Chẳng biết những lời khống chỉ cho một đời người có ít nhiều linh ứng vận vào số mệnh thằng Ổi Ghẻ hay không? Người làng Thượng đi làm ăn trên Tây Nguyên, trong Nam đều kể giống nhau về nó. Thỉnh thoảng vẫn gặp nó, gặp hôm nay hôm sau đã thấy nó biến đâu mất tiêu. Cái túi xách bằng vải ca-ki lè kè lúc mang lúc xách đã bạc màu, hỏng phéc-mơ-tuya. Nó đi tìm cái thứ gì mà ngày đêm băng đèo, lội suối dật dờ dật dưởng như thằng mộng du. Dáng dấp quỷ ám trải bóng dài ngoẵng, tong teo trên những ngóc ngách đời người buồn thiu. Người khẳng định nó đi nghiên cứu phong thủy thì dựa vào cuốn kinh dịch luôn nằm trong túi xách. Người đoan chắc nó đi tìm lại tình yêu đã mất thì chỉ vào cái xác không hồn tiều tụy như ma của nó. Điều chung là họ kể về nó như sự minh họa cho nghiệp chướng bị quỷ thần trừng phạt.

Vậy mà, thình lình ba năm sau nó trở về làng, dẫn theo cô gái xinh đẹp nói giọng miền Nam ngọt thanh như múi bưởi năm roi. Chiếc túi xách cũ rích, mái tóc dài và bộ râu lười cạo biến mất. Thay vào đó có bàn tay con gái trắng thơm như trái chôm chôm bóc vỏ để cầm, có cái kính cận để làm duyên và chiếc áo ca-rô dài tay che kín hình con vật cầm tinh tuổi Dần được xăm ở cánh tay phải. Những vết đen lỗ chỗ trên da mặt một thời làm nên biệt danh Ổi Ghẻ giờ hình như cũng đã lặn bớt nỗi nhọc nhằn.

Về làng, việc nó làm đầu tiên là đóng một cái tủ thờ để hương khói cha mẹ, thay cho chiếc bàn gỗ tạp què một chân phải kê nhờ vào cục đá tán. Nó nói, việc nhỏ như con kiến mà nửa đời người lo chưa nổi, xấu hổ quá. Mộ bà nội nó vôi vửa nát nhừ, lở móng chỗ này, sụt đá chỗ kia cũng được tu sửa lại đường hoàng. Vợ chồng nó cũng chung sức giẫy cỏ, sửa sang mảnh vườn ông nội để lại ra bờ, ra góc dễ nhìn hơn. Thấy vợ nó hở một mảng sườn trắng bóc đứng cào cỏ, có đứa ngứa miệng đã hát khẽ: “Em xinh tươi trong chiếc áo bà ba… Nói sao cho vừa lòng/ Nói sao cho vừa thương”. Còn thấy nó đứng chống cuốc nhìn đám cỏ khô cháy thơm mùi thuốc Bắc, dân làng Thượng cười cười với nhau rằng, ôi, cái thằng Ổi Ghẻ đã phục thiện thật sự rồi. Tuy là mừng cho nó, cho làng, nhưng một vài người vẫn chưa tin rằng con ngựa chứng đã quên đường cũ.

Xã đang trống một chân thu thuế nông nghiệp do lão Hoạt phụ trách mảng này bị chết bất đắc kỳ tử vì một tai nạn giao thông. Tiền lương ít, lại ngại dễ bị mang tai tiếng, việc “làm dâu trăm họ” này chẳng ai chịu nhận thế chân ông Hoạt. Cuối cùng thì xã giao cho nó và nó đã vui vẻ nhận lời. Vậy là vợ đẹp, nhà cửa, công việc… đều đã ổn định đâu vào đó trong ngoài đẹp mặt, thằng Ổi Ghẻ dường như cũng không muốn gây sự với quỷ thần nữa. Chỉ tiếc nó vẫn cứ nghèo khó quanh năm và chưa có được một đứa con để nối dõi tông đường. Về cái sự nghèo, có người cho rằng vợ nó đã quen với cách sống của người phương Nam, được đồng nào xào sạch đồng đó. Mà nó thì quá cưng chiều vợ nên trắng tay. Còn về nạn không con, nhiều người vẫn khư khư là do trời đất không chịu buông tha cho đứa dám buôn thần bán thánh. Nó xấp tay, gục gục đầu nói với mọi người: “Tui lạy các ngài, đừng có đem chuyện xưa làm rối chuyện nay”.

Một hôm, nhân có thần nhập xác đâu bên xã láng giềng, nghe nói tài giỏi lắm. Người gần xa nườm nượp dẫn nhau tới để xin được nghe thần dạy bảo. Với tư cách là thằng bạn giúp nó về hồ sơ thu thuế (nó thu thì giỏi nhưng không rành việc lập sổ sách báo cáo), nó rủ tôi cùng đi gặp vị thần “nói như thấy” ấy để hỏi cho ra cái lẽ đời vô sinh. Đối thoại giữa nó với thần linh dài dòng lắm, có đến vài tiếng đồng hồ nên tôi nhớ không hết. Chỉ những ý này thì dù cố quên tôi cũng quên không nổi: “Tôi bị ông bà, cha mẹ quở trách ư? Sao lạ vậy? Tôi đã làm gì ngoài thành tâm muốn cho việc âm dương trong ngoài ấm êm, hòa thuận và đẹp mặt với thiên hạ. Ông bà, cha mẹ tôi hồi còn sống cũng thương tôi lắm. Hà cớ gì lại đi quở trách con cháu? Vả lại, con cháu mà bị đày đọa trầm trầy cả đời thì cha ông có vui nổi không? Mà người âm các ngài cũng lạ. Người dương chúng tôi đôi khi vì hẹp lòng nhỏ tính mà trách nhau những chuyện vụn vặt, còn người âm vô lẽ cũng không thể độ lượng để cầm tay con cháu mà chỉ ra điều hay lẽ phải hay sao?”.

Tôi chưa lần nào được chứng kiến cuộc đối thoại âm dương kéo dài  thú vị như hôm đó. Không khôn vặt hay phô trương, không ném đá giấu tay, không đập bàn lớn tiếng, không lấy uy thần để bắt nạt người trần cô thế. Trí tuệ, đằm thắm và lịch duyệt. Vậy mà cái xác dường như đã toát mồ hôi hột, mệt lả người, và cuối cùng là…cứng lưỡi.

Chỉ có tôi biết và kể lại chuyện trên đây cho người làng Thượng nghe. Còn chuyện này thì sống để bụng, chết mang theo, dù vợ chồng nó không còn hộ khẩu ở làng nữa. Và cũng chẳng biết bây giờ họ sống chết ra sao. Có một lần đi thâu thuế ban đêm về, vợ chồng nó cãi nhau dữ lắm. Vợ nó khăng khăng là nó có hẹn hò với con mụ nào chứ xưa nay đời nhà ai lại đi thâu thuế vào ban đêm bao giờ. “Mụ không hiểu chi cả, ở nông thôn ban ngày nông dân người ta ra đồng, lên rừng hết, lấy đâu ra mà thâu. Muốn có kết quả thì phải đi ban đêm, đi buổi trưa, chứ mụ bảo phải làm sao đây”. Nó càng cố giải thích, chuyện cãi nhau càng bốc lửa ngùn ngụt. Con vợ nó cứ một hai không chịu tin nó.

 Nhưng đó chỉ là cú đổ vỡ dọn đường. Chỉ đến cái lần nó thú nhận với vợ là có cho một mụ đàn bà góa khó khăn tạm mượn tiền để nộp thuế cho kịp kỳ thì giọt nước mới thật sự tràn ly. Con vợ trắng trẻo, có giọng nói ngọt thanh của nó mắng xối xả rồi bỏ nhà ra đi: “Mượn mọ gì, có mà đưa tiền cho mấy con đĩ chó đó ăn…”. Câu nói vuốt đuôi thay cho lời từ biệt của xóm làng đối với vợ nó nghiệt ngã như muối gừng rải đầy đường đi: “Ba cái thứ gái quen tiêu xài vô tổ chức ấy mà, còn tiền thì còn đổ gạo nấu chung, hết tiền là bỏ đi”.

Vợ nó ra đi tháng trước, tháng sau nó cũng mất tích. Nó chỉ kịp nói với tôi, lần này Kinh Kha một đi không trở lại nữa đâu, đất Tần bất trắc lắm. Tao đã tính sai con bài chủ rồi mày ạ. Ở đời, không phải lúc nào cũng sống chủ quan với lòng tốt và sự trung thực của mình được đâu.

Hơn một năm sau, ở làng Thượng xuất hiện bài vè về Ôi Ghẻ, trong đó có đoạn viết: “Ổi Ghẻ, ổi sẻ hay trâu?/ Lấm tấm quanh đầu những chấm ruồi đen/ Ổi Ghẻ bị trời đất ghen/ Ngọt lòng xanh vỏ vẫn đen nốt ruồi…”.

                                                        Tiêu Đình

                                  (Hội VHNT Quảng Nam. Đt: 0908545656